گاهی تمرکز کردن سخت می‌شود. گاهی انگار ذهن از شاخه‌ای به شاخه‌ی دیگر می‌پرد، یا بدن مدام در حرکت است، بدون اینکه اراده‌ای برای متوقف کردنش باشد. اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی یکی از رایج‌ترین چالش‌های روان‌شناختی دوران کودکی است که می‌تواند تا بزرگسالی هم ادامه پیدا کند، و معمولاً با سه ویژگی اصلی شناخته می‌شود: بی‌توجهی، بیش‌فعالی و رفتارهای تکانشی.
این اختلال فقط مربوط به «بچه‌های شیطون» نیست؛ بلکه مجموعه‌ای از تفاوت‌های عصبی است که اگر زود تشخیص داده شود، می‌توان با برنامه‌ریزی درست و درمان مناسب، آن را مدیریت کرد.
نشانه‌های اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی
اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی در هر فرد به‌گونه‌ای متفاوت بروز می‌کند. بعضی‌ها بیشتر مشکل تمرکز دارند، بعضی دیگر انرژی بیش‌ازحد، و برخی هر دو را هم‌زمان تجربه می‌کنند.
ویژگی‌های مربوط به نقص توجه:
دشواری در حفظ تمرکز روی کارهای طولانی
فراموش‌کاری یا گم کردن وسایل
بی‌توجهی به جزئیات
انجام ندادن کامل تکالیف یا کارهای روزمره
حواس‌پرتی حتی در فعالیت‌های ساده
ویژگی‌های مربوط به بیش‌فعالی/تکانشگری:
ناتوانی در نشستن طولانی در یک مکان
صحبت کردن بی‌وقفه
پریدن وسط حرف دیگران یا نوبت نگه نداشتن
احساس بی‌قراری درونی
انجام کارهای بدون فکر و عجولانه
آیا اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی فقط مخصوص کودکان است؟
خیر. بسیاری از بزرگسالان هم با اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی زندگی می‌کنند، اما چون در کودکی تشخیص داده نشده‌اند، ممکن است سال‌ها با احساس بی‌نظمی، فراموش‌کاری، آشفتگی ذهنی یا مشکلات شغلی و تحصیلی دست‌وپنجه نرم کرده باشند.
در بزرگسالی، این اختلال بیشتر به‌صورت ناتوانی در مدیریت زمان، ضعف در برنامه‌ریزی، حواس‌پرتی مزمن و فرسودگی ذهنی خودش را نشان می‌دهد.
تشخیص و درمان
برای تشخیص اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی لازم است علائم مدت‌زمان مشخصی در فرد وجود داشته باشند و بر عملکرد او در زندگی روزمره تأثیر گذاشته باشند. بررسی دقیق، با استفاده از تست‌های روان‌سنجی و مصاحبه بالینی، کمک می‌کند تا تشخیص درست داده شود.
درمان این اختلال می‌تواند شامل یکی یا ترکیبی از موارد زیر باشد:
رفتاردرمانی
آموزش مهارت‌های تمرکز
مشاوره فردی یا خانوادگی
در برخی موارد، دارودرمانی (با تجویز روانپزشک)
زندگی با ADHD
داشتن اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی به معنای ناتوان بودن نیست. افراد زیادی با این ویژگی‌ها، زندگی موفق و پرباری داشته‌اند. مهم این است که شناخت درستی از وضعیت خود داشته باشی و راهکارهایی متناسب با ذهن و سبک زندگی‌ات پیدا کنی.
اگر نشانه‌هایی از این اختلال را در خودت یا فرزندت می‌بینی، نترس از اینکه کمک بگیری. مشاوره تخصصی می‌تواند همان نقطه‌ی شروعی باشد که تفاوت ایجاد می‌کند.
همچنین می توانید از تست رایگان ADHD برای تشخیص اولیه کمک بگیرید.
